CentOS Nedir?
CentOS, Community ENTerprise Operating System kelimelerinin kısaltmasıdır ve Linux tabanlı, açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Özellikle sunucular için popüler olan CentOS, kararlılık, güvenlik ve performans anlamında iş dünyasının ihtiyaçlarına yönelik olarak geliştirilmiştir. Red Hat Enterprise Linux (RHEL) ile uyumludur çünkü açık kaynak RHEL kodundan türetilmiştir, bu da CentOS’un ücretsiz bir alternatif olarak Red Hat’in sağladığı tüm yazılım paketlerini ve güncellemelerini kullanabileceği anlamına gelir.
Gerekli Sistem Gereksinimleri
CentOS’un sorunsuz çalışabilmesi için belirli donanım gereksinimlerini karşılamak önemlidir. Minimum gereksinimler arasında 64-bit işlemci, en az 2 GB RAM (ancak 4 GB veya daha fazla önerilir), ve 20 GB boş disk alanı yer alır. Ağ kurulumu için eternet bağlantısı gerekebilir ve grafiksel kurulum yapılacaksa ekran kartı ve monitörünüzün desteklemesi önem taşır.
CentOS İndirme İşlemi
CentOS işletim sistemini kurmak için ilk adım, CentOS’un resmi web sitesinden ISO dosyasını indirmektir. İndirme sayfasında, sunucu versiyonu veya tam DVD ISO gibi farklı seçenekler bulunur. Sisteminiz için uygun olan versiyon seçilmeli ve indirme işleminin tamamlanmasını beklenmelidir. İndirme tamamlandıktan sonra, indirilen ISO dosyasının doğruluğunu kontrol etmek için SHA256SUM veya MD5SUM değerleri kullanılarak doğrulama yapılması önerilir.
Bootable USB Bellek Oluşturma
İndirilen ISO dosyası ile bootable bir USB bellek oluşturmak, kurulum sırasında optik sürücü bağımlılığını ortadan kaldırır. Rufus, Universal USB Installer ya da dd komutu gibi araçlar kullanılarak ISO dosyasını USB belleğe yazdırabilirsiniz. Bu işlem, işletim sisteminin bilgisayarınıza yüklenmesi için gerekli olan başlangıç ortamını oluşturur.
Bios Ayarlarının Yapılandırılması
USB’den başlatmayı etkinleştirmek için BIOS veya UEFI ayarlarınızın yapılandırılması gerekmektedir. Bu ayarlar genellikle bilgisayarınızı yeniden başlattıktan sonra belirli bir tuşa (genellikle F2, F10, F12 veya Delete) basarak erişilebilir. Boot sırasını değiştirerek USB diskinizi birincil boot cihazı olarak ayarlamak, kurulum sürecinin başlamasını sağlayacaktır.
CentOS Kurulumu Başlatma
Bir önceki adımda yapılandırdığınız BIOS veya UEFI ayarları ile bilgisayarınızı USB diskinizden başlatarak CentOS kurulumunu başlatabilirsiniz. Açılan menü ekranından “Install CentOS” seçeneğini kullanarak kurulum prosedürlerine devam edebilirsiniz. Grafiksel veya metin tabanlı kurulum arasından seçim yapabilir ve dili ve klavye düzenini ayarladıktan sonra “Devam” butonu ile ilerleyebilirsiniz.
Disk Bölümlendirme
Kurulum sırasında karşınıza çıkacak önemli bir adım disk bölümlendirmedir. Otomatik bölümlendirme seçeneğini kullanabilir veya gelişmiş kullanıcılar için özel bölümlendirme (manual partitioning) tercih edilebilir. Sunucunun kullanım amacına ve ihtiyaçlarına göre ana (/, yani kök), swap ve /home gibi bölümler oluşturulabilir.
Ağ Ayarları ve Yapılandırması
CentOS kurulumu sırasında ağ yapılandırması gerçekleştirilecek olup, bu esnada sunucunun IP adresi, alt ağ maskesi, ağ geçidi ve DNS sunucuları gibi bilgiler ayarlanır. Ayrıca bu adımda sunucunuz için hostname (ana bilgisayar adı) belirleyebilirsiniz. Dinamik veya sabit IP yapılandırması seçeneklerini tercihinize göre belirleyebilirsiniz.
Kullanıcı Hesabı ve Sunucu Adı Oluşturma
CentOS’un başarıyla yüklenmesinden sonra, yönetici erişimi için bir root şifresi belirlemeniz istenecektir. Güvenli bir şifre oluşturmanız önemlidir. Ayrıca, sistemi yönetmek için kullanacak bir veya birden fazla kullanıcı hesabı oluşturabilir ve bu kullanıcıların yönetici erişim haklarına sahip olup olmayacağını belirleyebilirsiniz.
CentOS İlk Yapılandırma ve Güncellemeler
İlk kurulum ve hesap yapılandırmaları tamamlandıktan sonra, sistemdeki tüm paketlerin güncel olduğundan emin olmak için sistem güncellemeleri yapılması faydalı olacaktır. Bunun için komut satırına “sudo yum update” komutunu girerek mevcut tüm yazılım paketlerinin en son sürümlerine güncellenmesini sağlayabilirsiniz. Güncelleme işlemi tamamlandıktan sonra, sunucunuzu özelleştirmek için gereken yapılandırma dosyalarını düzenleyebilir ve istediğiniz ek yazılımları yükleyebilirsiniz.
