RAID Nedir? RAID Türleri ve Avantajları
RAID, “Redundant Array of Independent Disks” (Bağımsız Disklerin Artıklıklı Dizisi) ifadesinin kısaltmasıdır. Birden fazla harddiski bir araya getirerek tek bir mantıksal birim gibi çalışmasını sağlayan bir veri depolama teknolojisidir. RAID, veri yedekliliği (veri güvenliği) veya performans artışı için kullanılır.
Bir RAID sistemi, iki veya daha fazla diski birbirine bağlar. Bu sayede sistem, büyük tek bir hızlı birim gibi davranabilir veya verileri gerçek zamanlı olarak yedekleyerek otomatik bir sistem diski gibi kullanılabilir.
Örnek: Kritik bilgiler içeren bir e-ticaret siteniz olduğunu düşünün. RAID sistemi sayesinde, web sitenizin verileri iki veya daha fazla diske eşit şekilde dağıtılarak yedeklenir. Eğer bir disk arızalanırsa, sistem diğer sağlıklı diskteki verilere erişerek çalışmaya devam eder. Bozulan diskin yerine yenisi takıldığında, sistem otomatik olarak verileri yeni diske kopyalayarak yedekli yapıyı yeniden oluşturur.
RAID, sadece veri koruma amaçlı değil, aynı zamanda performans artışı için de kullanılır. Farklı RAID seviyeleri, farklı avantajlar ve dezavantajlar sunar.
RAID Seviyelerini Anlamak İçin Temel Terimler:
- Hot Spare: RAID grubunda bulunan, aktif olarak kullanılmayan ancak bir disk arızalandığında devreye girecek yedek disklere denir. Hot Spare, veri kaybını önleyerek sistemi kesintisiz çalışmasını sağlar.
- Hot Plug ve Hot Swap: RAID grubunda bulunan bir diskin, sunucuyu kapatmadan değiştirilmesine olanak tanıyan teknolojidir. Bu sayede sistem kesintiye uğramadan disk değişimi yapılabilir.
- Duplexing: İki RAID kartının yedekli olarak çalışmasını ifade eder. Bir kart arızalandığında, diğer kart devreye girerek sistemin çalışmaya devam etmesini sağlar.
Yazılımsal RAID ve Donanımsal RAID:
RAID yapıları, yazılımsal ve donanımsal olmak üzere ikiye ayrılır. Donanımsal RAID, daha performanslı olduğu için daha yaygın kullanılır. Ancak yazılımsal RAID, maliyet avantajı ve basitliği nedeniyle tercih edilebilir.
RAID Yapılarında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- RAID yapısında disklerin aynı RPM’de veya aynı boyutta olması gerekmez. Ancak RAID performansı, en düşük RPM’li ve en düşük kapasiteli diske göre belirlenir.
- RAID Controller kartı arızalanırsa, kart değiştirilerek RAID yapısı geri yüklenebilir. Sistem boot olurken, yeni RAID kartı disklerdeki RAID yapısını tanıyarak devralır.
- RAID Controller kartlarında bulunan batarya (Battery Backup Unit), ani güç kesintilerinde önbellek verilerini koruyarak veri kaybını önler. Battery, hem veri güvenliği hem de performans açısından önemlidir.
Hangi RAID Seviyesi Uygun?
Hangi RAID seviyesinin sizin için uygun olduğunu belirlemek için, performans, hata toleransı, b bütçe gibi faktörleri göz önünde bulundurmanız gerekir. Ayrıca kullanacağınız donanım, yazılım ve disk türleri (SAS, SATA, SSD) de seçiminizde etkili olacaktır.
Popüler RAID Seviyeleri:
RAID 0 (Stripe Set): Performans Odaklı
- En az 2 disk gerektirir, 32 diske kadar destekler.
- Veriler diskler arasında dağıtılarak yazılır.
- En yüksek yazma ve okuma hızını sunar.
- Disklerden biri arızalanırsa, tüm veriler kaybolur.
- Yüksek performans gerektiren uygulamalar (görüntü işleme, video düzenleme) için idealdir.
RAID 1 (Mirror): Veri Güvenliği Odaklı
- 2 disk gerektirir.
- Veriler, her iki diske de aynı anda yazılır (aynalanır).
- Okuma hızı yüksek, yazma hızı ise normaldir.
- Bir disk arızalandığında, sistem diğer diskten çalışmaya devam eder.
- Önemli verilerin yedeklenmesi gereken sistemler için idealdir.
RAID 5 (Stripe Set with Parity): Veri Güvenliği ve Performans Dengesi
- En az 3 disk gerektirir, 16-32 diske kadar destekler.
- Veriler diskler arasında dağıtılır, aynı zamanda bir “eşlik (parity)” bloğu oluşturulur.
- Eşlik bloğu, bir disk arızalandığında verileri kurtarmak için kullanılır.
- Okuma hızı yüksektir, yazma hızı ise eşlik bloğu nedeniyle biraz daha düşüktür.
- Bir diskin arızalanması durumunda sistem çalışmaya devam eder, ancak performans düşebilir.
- Çoğu NAS ve sunucu sisteminde kullanılan popüler bir RAID seviyesidir.
RAID 6: Yüksek Hata Toleransı
- RAID 5’e benzer, ancak iki eşlik bloğu kullanır.
- En az 4 disk gerektirir.
- İki diske kadar arızalanma durumunda bile veri kaybı olmaz.
- Okuma hızı çok iyidir, ancak yazma hızı çift eşlik bloğu nedeniyle RAID 5’ten daha düşüktür.
- Yüksek veri güvenliği gerektiren kritik sistemler için idealdir.
RAID 10 (Stripe of Mirrors): Yüksek Güvenilirlik ve Performans
- RAID 0 ve RAID 1’in kombinasyonudur.
- En az 4 disk gerektirir, 32 diske kadar destekler.
- Veriler önce RAID 0 mantığıyla dağıtılır, ardından RAID 1 mantığıyla aynalanır.
- Hem yüksek performans hem de yüksek veri güvenliği sağlar.
- Bir diskin arızalanması durumunda sistem çalışmaya devam eder, performans düşüşü minimum düzeydedir.
- Yoğun veri trafiği olan veritabanı sistemleri gibi kritik uygulamalar için idealdir.
JBOD (Just a Bunch of Disks) ve Dağıtma:
JBOD, birden fazla diski RAID yapılandırması olmadan bir araya getirerek tek bir büyük mantıksal birim oluşturur. Dağıtma ise diskleri lineer olarak birleştirerek geniş bir mantıksal birim oluşturur.
JBOD ve Dağıtma, RAID 0’ya benzer ancak kurumsal çözümlerde resmi olarak desteklenmez. Disklerden biri arızalanırsa, o diskteki veriler kaybolur.
Sonuç
RAID, veri güvenliği ve performansını artırmak için kullanılan etkili bir teknolojidir. Hangi RAID seviyesinin sizin için uygun olduğunu belirlemek için ihtiyaçlarınızı ve b bütçenizi göz önünde bulundurarak farklı seviyelerin avantajlarını ve dezavantajlarını dikkatlice değerlendirmelisiniz.
